door Praktijk Fiducia | 2 sep, 2013 | Blog
“Mooi hè”, zei ik tegen de vrouw die voor me stond… Aandachtig keek ze naar een flyer van fotokunst. Ze versperde daarmee de toegang tot de toiletten. Ik stond rustig achter haar te wachten, maar dat had ze niet in de gaten. Op een eerder moment had ik zelf ook al de tijd genomen om die flyer te bekijken. Er stonden prachtige foto’s op van strand en zee.
De vrouw draaide zich vlug om. “O, sorry!”, zei ze tegen me. Ze opende de deur van de toiletten en dook naar binnen. Voor ik het wist, vloog het eruit: “Ik méénde wat ik zei hoor, ik vond het ook mooi!”. Maar ze was al in één van de toiletten verdwenen…
Op het toilet dacht ik na over wat er éigenlijk gebeurde… Ze leek zich te schamen voor de ruimte die ze innam, terwijl ze genoot van iets moois. Ze geloofde waarschijnlijk niet dat ik meende wat ik zei. Ze interpreteerde mijn opmerking op haar eigen manier… Ze trok zich terug uit het contact…
“Mooi hè”, zei ik tegen de vrouw die voor me stond… We stonden allebei te kijken bij een marktkraampje met creatieve handgemaakte accessoires. Het was erg druk bij het kraampje. Ik stond een beetje achter haar. De vrouw keerde zich naar me om. Ze geloofde klaarblijkelijk wat ik zei…! Ze bleef staan, nam de ruimte om -samen met mij- te genieten van iets moois. We kregen een leuk gesprekje met elkaar!
Verder struinend over de braderie dacht ik er over na… Wat een verschil in (re)actie, op dezelfde woorden! Hoe verschillend kunnen woorden geïnterpreteerd worden. Hoe verschillend kan de uitwerking zijn…
Hoe we met de ander (en ook met onszelf!) omgaan, wordt in belangrijke mate bepaald door onze ideeën over de ander. We kijken naar de ander, door een bepaalde bril… Ongemerkt geven we een eigen interpretatie aan onze waarneming…
Verkeerd interpreteren kan leiden tot misverstanden, hardnekkige (voor)oordelen en opvattingen, de ander op een voetstuk plaatsen of er vanaf laten rollen, vechten in of vluchten uit contact. Verkeerde interpretaties kunnen het begin zijn van een conflict met jezelf of je omgeving…
Onze interpretaties worden beïnvloed door allerlei ervaringen: de ervaring van dat moment (hoe we op dat moment in ons vel zitten), eerdere opgedane ervaringen met de ander of anderen, onze ervaringswereld (opvattingen, normen en waarden) en onze levenservaringen…
Ontmoeten we de ander werkelijk? Gaan we het contact (de dialoog) aan? Of maken we een beeld van de ander, op basis van onze eigen (vaststaande) ideeën, interpretaties en ervaringen? En houden we daarmee de ander op afstand? Verbergen we ons zijn achter schijn? En creëren we zo veiligheid?
Moed gewenst, voor werkelijke ontmoeting!
door Praktijk Fiducia | 1 aug, 2013 | Blog
Grenzen… kunnen negatieve associaties oproepen. Beperkend, beknellend en ruimte benemend. Vanuit dit perspectief kijken jongeren nogal eens naar grenzen die aan hen gesteld worden.
Grenzen… roepen soms de angst op van ‘scheiding en verbreking’. Zo zijn mensen wel eens bang om de ander tekort te doen of teleur te stellen, wanneer ze hun grenzen aangeven. Soms is er vrees voor een ‘contactbreuk’.
Grenzen… laten ook iets zien van onvolmaaktheid en kwetsbaarheid. Niemand is ‘onbeperkt’. Iedereen heeft ‘beperkingen’. Het leven zelf is begrensd…
M.C. Escher bekijkt ‘grenzen’ vanuit een ander perspectief! Hij is o.a. bekend om zijn prenten met precies in elkaar passende (meetkundige) patronen. ‘Witte vogels die naar rechts vliegen en zwarte vogels die naar links vliegen’. Aan de hand van dit soort prenten merkte Escher op: “De grenzen van de één zijn nodig voor de ruimte van de ander”. Boeiend om ook vanuit dit (positieve) perspectief te kijken naar grenzen!
Grenzen… bieden ruimte aan jezelf én ruimte aan de ander! Teken jezelf eens op papier. Teken je eigen ruimte er eens omheen… Er staat nu een grens, een afbakening… Ruimte en grenzen zijn dus inherent aan elkaar!
Grenzen… bieden duidelijkheid en veiligheid.
Grenzen… bieden een balans van ‘geven en ontvangen’ in de relatie; de mogelijkheid om ‘gepast/begrensd’ rekening te (laten) houden met de belangen, waarden, benodigdheden en gevoelens van jezelf én de ander.
Op de prenten van Escher zien we vissen, vogels of andere dieren, die elkaar raken aan de grenzen en met elkaar in verbinding staan. Dit doet me denken aan de uitspraak van Martin Buber “Ich werde am du”. “Ik word iemand aan jou”. Een mens ontwikkelt zich in relatie en in ontmoeting met de ander. Dat is precies wat jongeren ook nodig hebben. Aan de grenzen, een ontmoeting met de ander…
Met het innemen van mijn ruimte inclusief grenzen, bied ik … de mogelijkheid tot verbinding in kwetsbaarheid, … een ontmoeting met mijzelf!
door Praktijk Fiducia | 18 jul, 2013 | Blog
Hoe meer ik had gezien, hoe meer ik keek vanuit een ander perspectief… Dat gebeurde bij het bezoeken van de Escher tentoonstelling in den Haag. In het voormalige winterpaleis van koningin-moeder Emma prijken 130 werken van de kunstenaar M.C. Escher. Eigenlijk ben ik niet zo ‘kunst georiënteerd’. Eerlijk toegegeven, met Eschers werken had ik niet zo veel. Maar dat veranderde…
Sommige van zijn prenten liggen dicht bij de werkelijkheid en zijn gebaseerd op directe waarneming. ‘Het uitzicht op een Italiaans dorpje, in een glooiend landschap…’. Maar ieder realistisch kunstwerk is een visie van de kunstenaar op een deel van de werkelijkheid. Escher realiseerde zich dat de werkelijkheid er anders uit ziet, kijkend naar het dorpje, vanuit een hoogtepunt of vanuit een dieptepunt. Waarnemend van dichtbij, of van veraf. Kijken vanuit verschillende perspectieven geeft zicht op verschillende delen van de werkelijkheid!
Opeens staat dan kunst dichter bij het leven van alle dag. Vanuit welk perspectief (gezichtpunt of context) bekijk ik een situatie? Welke visie vorm ik, op dat deel van de werkelijkheid? In mijn gedachten kwamen diverse evaluerende opmerkingen van cliënten: “Je hebt me geholpen om een ander licht te werpen op de omstandigheden. Ik kan er nu anders mee omgaan”. “Je hebt me een spiegel voorgehouden”. “Je hebt me geholpen, om het van een andere kant te bekijken, ik had het nooit eerder vanuit die kant bezien”. Kijken vanuit een ander perspectief biedt ruimte en geeft meer zicht op de totale ‘werkelijkheid’. Mijn perspectief op zijn werk veranderde… Dit is eigenlijk ‘levenskunst’!
Verderop in zijn carrière komt Escher in de kunst van ‘onmogelijke realiteit’. Oppervlakkig kijkend zie je een natuurgetrouwe, aannemelijke omgeving. Goed beschouwend, zie je opeens een onmogelijke werkelijkheid. ‘Een waterval die weer omhoog stroomt…’. Kunst, beelden die je in het dagelijks leven zo niet tegen komt.
Toch kan het ook zo gaan in het leven… Voor het oog (van de ander) lijkt er soms niets aan de hand. Ben je misschien zelfs geneigd het te verbergen. Maar… je kunt je gevangen voelen in een ‘onmogelijke realiteit’. Uitzichtloze situaties. Altijd maar zorgen. Verdriet, machteloosheid, schaamte- of schuldgevoelens. Soms ben je gevangen in een vaststaand perspectief. Een negatief beeld over jezelf. Onzekerheid. Je kunt je gevangen voelen in herhalingen van problemen (“Dit overkomt me steeds”) en gedrag (“Hoe kan ik er anders mee omgaan?”).
Hoe meer ik keek vanuit een ander perspectief, hoe meer ik ging zien… Er kwam ruimte, voor andere delen van de werkelijkheid.
door Praktijk Fiducia | 5 jul, 2013 | Blog
“Ze is mijn aandacht niet meer waard”, sprak iemand naar me uit.
Deze uitspraak zette me aan het denken… In mijn vorige blog ‘Aandacht’, heb ik immers geschreven: “Ieder mens verdient aandacht. Ieder mens is de moeite waard om te zien en bij stil te staan”.
Is dat eigenlijk wel zo? Is iemand nog aandacht waard, de moeite waard om te zien en bij stil te staan, als zijn/haar handelen de ander zo beschadigd (heeft)? Als de ander er zoveel negatieve en diepverdrietige gevolgen van ondervindt in het leven. Kan en mag je van iemand vragen om dan zomaar over ‘onrecht’ heen te stappen? Verder gaan… Doen alsof het er niet is (geweest)? Moet je dan zomaar ‘vergeten en vergeven’?
“Aandacht geeft vertrouwen!”, schreef ik in mijn vorige blog. Hoe kun je vertrouwen geven, als je onbetrouwbaarheid ontvangt? Wat is het leven soms uiterst complex, met diep in-gewikkelde vragen! Diep van binnen ‘in-gewikkeld’…
Wat is onrecht? Iets wat niet billijk is. Iets wat niet fair is. Iets wat misdadig scheef is. Iets wat gebogen is. Onrecht is een grove inbreuk op rechtvaardigheid. Onrecht is het gebrek aan passende verantwoordelijkheid (voor de consequenties van je handelen) voor jezelf en de ander. Onrecht is het niet geven en/of ontvangen van wat ieder mens universeel verdient en nodig heeft: zorg, liefde, geborgenheid, veiligheid, erkenning, respect, eigenheid, ruimte en grenzen, enz.
Onrecht verdient aandacht! De persoon achter dat onrecht verdient aandacht. Achter het onrecht dat is geleden…! En achter het onrecht dat is aangedaan…
De gevolgen van geleden en gedragen onrecht in het leven; het zij door mensen je aangedaan, of moeite en verdriet door de omstandigheden van het leven je overkomen. Dat is de pijnlijke moeite waard om bij stil te staan en te zien. Dat is de diepingrijpende aandacht waard om er recht aan te doen, te erkennen, te rouwen. Dat benodigt aandacht van jezelf en aandacht van anderen. Dat benodigt vertrouwen van jezelf en betrouwbaarheid van anderen!
Ook de gevolgen van aangedaan onrecht in het leven, op allerlei terreinen. Ook dat verdient aandacht… De gevolgen voor de ander… Het roept om de verantwoordelijkheid het te gaan zien, er bij stil te staan en recht te gaan doen! Het roept om aandacht, om vertrouwen en betrouwbaarheid, voor jezelf en de ander.
Onrecht verdient het volle licht en grote zorgvuldigheid…
door Praktijk Fiducia | 21 jun, 2013 | Blog
“Kijk, daar komt het….” Prachtig bereide dampende pannenkoeken worden op ons tafeltje gezet. Zittend op een terrasje in de avondzon, kijken we toe. “Het ziet er heerlijk uit!”, is onze eerste reactie. “Ik hoop dat ze smaken. Er zitten speciale ingrediënten in; liefde en aandacht”, voegde de bediende ons toe. Ik weet het nòg… het is zeker een jaar geleden. De pannenkoeken waren met recht heerlijk te noemen. Maar vooral de smaak van ‘liefde en aandacht’ is bijgebleven! Wat is het aangenaam om mensen te ontmoeten die met liefde en aandacht in het leven staan. Dat proef je, daar raak je vol van en… dat geef je door!
Daar sta je dan… met een hand vol kleine muntjes voor een parkeermeter, maar… vijftig cent tekort. Een overvolle parkeerplaats en net een plekje weten te bemachtigen. De parkeermeter accepteert geen papiergeld. Wisselen? Niemand lijkt toeschietelijk. Het lukt niet. Opeens komt er een man aangelopen. “Wat heb je nodig?”, vraagt hij. Hij steekt twee euro omhoog: “Hier, gebruiken! En heb een fijne dag!”. Perplex sta je dan…. Wat een aandacht, wat een vertrouwen! Ik wil mijn klein muntgeld aan hem overhandigen, maar hij zegt: “Nee, als jullie blij zijn, dan ben ik ook blij”. Stralend loopt hij weg.
Bovenstaande ontmoetingen leren mij de kracht van het ‘leven met’ en ‘geven van’ aandacht. Het heeft uitwerking op de ‘ontvanger’ en tegelijk winst voor de ‘gever’. Iets dat we aandacht geven achten we de moeite waard, we zien het en staan er bij stil. Aandacht geeft vertrouwen!
Sommige mensen vinden het moeilijk aandacht te ontvangen. Ze voelen zich daar ongemakkelijk bij. Anderen vinden het moeilijk aandacht te besteden aan zichzelf. Ze achten zichzelf niet die moeite waard, staan niet bij zichzelf (bij eigen gevoelens en belangen) stil, maar geven aldoor aandacht aan anderen. Bij weer anderen gaat de aandacht uit naar het verlangen van die aandacht; naar gezien en erkend te worden. De aandacht blijft bij het gemis van aandacht en het ‘geven’ raakt uit beeld.
Ieder mens verdient aandacht. Aandacht van jezelf en aandacht van anderen. Ieder mens is de moeite waard om te zien en bij stil te staan. Wat kan een kleine blijk van aandacht veel invloed hebben… voor de ander en ook voor jezelf.
“Als jullie blij zijn, dan ben ik dat ook”, zei de man. En stralend liep hij weg.
