Hoe meer ik had gezien, hoe meer ik keek vanuit een ander perspectief… Dat gebeurde bij het bezoeken van de Escher tentoonstelling in den Haag. In het voormalige winterpaleis van koningin-moeder Emma prijken 130 werken van de kunstenaar M.C. Escher. Eigenlijk ben ik niet zo ‘kunst georiënteerd’. Eerlijk toegegeven, met Eschers werken had ik niet zo veel. Maar dat veranderde…
Sommige van zijn prenten liggen dicht bij de werkelijkheid en zijn gebaseerd op directe waarneming. ‘Het uitzicht op een Italiaans dorpje, in een glooiend landschap…’. Maar ieder realistisch kunstwerk is een visie van de kunstenaar op een deel van de werkelijkheid. Escher realiseerde zich dat de werkelijkheid er anders uit ziet, kijkend naar het dorpje, vanuit een hoogtepunt of vanuit een dieptepunt. Waarnemend van dichtbij, of van veraf. Kijken vanuit verschillende perspectieven geeft zicht op verschillende delen van de werkelijkheid!
Opeens staat dan kunst dichter bij het leven van alle dag. Vanuit welk perspectief (gezichtpunt of context) bekijk ik een situatie? Welke visie vorm ik, op dat deel van de werkelijkheid? In mijn gedachten kwamen diverse evaluerende opmerkingen van cliënten: “Je hebt me geholpen om een ander licht te werpen op de omstandigheden. Ik kan er nu anders mee omgaan”. “Je hebt me een spiegel voorgehouden”. “Je hebt me geholpen, om het van een andere kant te bekijken, ik had het nooit eerder vanuit die kant bezien”. Kijken vanuit een ander perspectief biedt ruimte en geeft meer zicht op de totale ‘werkelijkheid’. Mijn perspectief op zijn werk veranderde… Dit is eigenlijk ‘levenskunst’!
Verderop in zijn carrière komt Escher in de kunst van ‘onmogelijke realiteit’. Oppervlakkig kijkend zie je een natuurgetrouwe, aannemelijke omgeving. Goed beschouwend, zie je opeens een onmogelijke werkelijkheid. ‘Een waterval die weer omhoog stroomt…’. Kunst, beelden die je in het dagelijks leven zo niet tegen komt.
Toch kan het ook zo gaan in het leven… Voor het oog (van de ander) lijkt er soms niets aan de hand. Ben je misschien zelfs geneigd het te verbergen. Maar… je kunt je gevangen voelen in een ‘onmogelijke realiteit’. Uitzichtloze situaties. Altijd maar zorgen. Verdriet, machteloosheid, schaamte- of schuldgevoelens. Soms ben je gevangen in een vaststaand perspectief. Een negatief beeld over jezelf. Onzekerheid. Je kunt je gevangen voelen in herhalingen van problemen (“Dit overkomt me steeds”) en gedrag (“Hoe kan ik er anders mee omgaan?”).
Hoe meer ik keek vanuit een ander perspectief, hoe meer ik ging zien… Er kwam ruimte, voor andere delen van de werkelijkheid.
